วัดพระธาตุจำม่วง อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา
ที่ตั้ง วัดพระธาตุจำม่วง ตั้งอยู่บนดอยห้วยม่วง บ้านหนองบัว หมู่ที่ 2 ตำบลบ้านเหล่า อยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอแม่ใจ ไปทางทิศตะวันออก ประมาณ 10 กม. การเดินทาง ไปวัดพระธาตุจำม่วง สามารถเดินทางจากถนนพหลโยธินสายเก่า หน้าที่ว่าการอำเภอ แม่ใจ เลี้ยวเข้าถนนเส้นทางเข้าสู่ตำบลบ้านเหล่า ถึงบ้านไร่อ้อย หมู่ที่ 5 เลี้ยวซ้ายไปถึง บ้านดงอินตา หมู่ที่ 9 แล้วเลี้ยวขวาสู่บ้านหนองบัว หมู่ที่ 2 เดินทางตามเส้นทาง ถึงเชิงดอยทางขึ้นวัดพระธาตุจำม่วง เดินทางตามทางเดินขึ้นสู่วัดพระธาตุจำม่วง
ประวัติความเป็นมา
เดิมชาวบ้านจังหวัดลำปาง จากบ้านกิ่วแก้ว บ้านม้า อพยพมาอยู่ที่ดงอินตา และบ้านห้วยม่วง จากการนำของ นายมา ปิงดอย นายก้อน ปิงดอย ต่อมามีญาติพี่น้อง และผู้ใกล้ชิดได้อพยพมาสมทบ เรื่อย ๆ และได้ร่วมกันสร้างวัดที่ดอยห้วยม่วง โดยการนำของครูบาแก้ว ซึ่งจำพรรษาอยู่ที่วัดศรีโคมคำ อำเภอพะเยา เมื่อวันที่ 30 มิถุนายน 2481 เหตุที่เลือกสร้างวัดขึ้นที่นี่ เพราะมีซากเจดีย์เก่าแก่อยู่ก่อนแล้ว ซึ่งผู้เฒ่าผู้แก่ได้เล่าสืบต่อกันมาว่า ในสมัยเจ้าแม่จามเทวี ได้นำทหารไปสู้รบ กับพม่าทางเมืองเชียงตุงเดินทางผ่านมา มีทหารบาดเจ็บล้มตายเป็นจำนวนมาก เจ้าแม่จามเทวีจึงได้สร้างเจดีย์ขึ้นเพื่อเป็นที่สักการบูชา ให้ทหารเกิดขวัญและกำลังใจ จากนั้นองค์เจดีย์ก็ขาดการทำนุบำรุงและพังทลายตามกาลเวลา หลังจากได้มีการสร้างวัด แล้ว ครูบาแก้วได้บูรณะองค์เจดีย์ขึ้นใหม่ และได้นิมนต์พระใจ๋ คัมภีโร จากวัดศรีดอนมูล บ้านไร่อ้อย มาจำพรรษาอยู่ เมื่อวันที่ 12 มีนาคม 2482 และตั้งชื่อวัดว่า วัดพระธาตุจำม่วง
ความสำคัญ
วัดพระธาตุจำม่วง นับเป็นสถานที่ที่ชาวอำเภอแม่ใจยึดเป็นที่สักการบูชาตลอดมา ใน พ. ศ จัดประเพณีสรงน้ำพระธาตุขึ้น เพื่อให้พุทธศาสนิกชนได้สักการะเป็นประเพณีสืบไป พร้อมกับได้สร้างศาลา ขึ้นหลังหนึ่ง ต่อมาพระเดช สิกขาสโภ ได้นำชาวบ้านจากบ้านเหล่า บ้านศรีดอนตัน ช่วยกันสร้างศาลาขึ้นอีกหลังหนึ่ง พร้อมกับได้บูรณะองค์พระธาตุขึ้นใหม่ เมื่อวันที่ 7 พฤษภาคม 2514 วันที่ 24 มีนาคม 2525 พระคำอ้าย กิติปญฺโญ ได้ขึ้นไปจำพรรษาและได้พัฒนาบูรณะ องค์พระธาตุสร้างวิหาร ศาลา เสนาสนะต่าง ๆ ในปี พ.ศ. 2532 กรมการศาสนา ได้อนุญาตให้ตั้งวัดและแต่งตั้ง พระคำอ้าย กิติปญฺโญ เป็นเจ้าอาวาส และได้ทำการ พัฒนาวัดพระธาตุจำม่วงสืบมา ใน พ.ศ. 2539 จึง ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็น พระครูกิตติปัญญาวุฒ และคณะศรัทธาได้จัดให้มีงานประเพณีสักการะพระธาตุ จำม่วง เป็นประจำทุกปีตลอดมา ปัจจุบันวัดพระธาตุจำม่วงนอกจากจะเป็นสถานที่ สักการะบูชาของชาวอำเภอแม่ใจแล้ว ยังเป็นสถานที่ที่น่าพักผ่อน เนื่องจากสถานที่มีบรรยากาศร่มรื่น และสามารถชมภูมิประเทศของอำเภอแม่ใจได้ทั่วถึงเกือบตลอดทั้งอำเภอ
